Er leven veel vragen rond de mono-mestvergister zoals die WEN voor ogen staat. We proberen ze hieronder te beantwoorden.
Waarom onderzoek naar mono-mestvergisting op het Energiepark in Wijnjewoude?
• Via vergisting van mest van boeren uit Wijnjewoude kan het dorp aardgasvrij worden, zonder van het gas af te gaan. Dat scheelt veel bewoners een dure aanpassing van de woning, het gasleidingnetwerk blijft gewoon in gebruik en het elektriciteitsnet wordt niet extra belast.
Wat gebeurt er bij vergisting?
• Bij het vergisten wordt het methaan (broeikasgas) dat uit mest vrijkomt en opstijgt, opgevangen in een gesloten bolle ruimte. De mest verblijft ongeveer een maand in de vergister. Samen met de vrijgekomen waterdamp en CO2 vormen deze gassen biogas. Dit biogas wordt ter plaatse opgewerkt tot groengas (dezelfde kwaliteit als aardgas) en kan dan worden ingevoerd op het aardgasnet.
• De mono-mestvergister is een gasdicht systeem
Wat wordt er vergist, waar komt het vandaan en wat gebeurt er mee na vergisting?
• De mono-vergister van WEN werkt uitsluitend met rundveedrijfmest van melkveehouderijen in en direct om Wijnjewoude. Dit zijn allemaal grondgebonden bedrijven, er is dus geen sprake van mestoverschot.
• Het digestaat (vergiste mest) wordt gehygiëniseerd (1 uur op 70 graden) zodat alle ziektekiemen uitgeschakeld zijn
• Het digestaat gaat weer terug naar de boeren om uit te rijden over het land vanwege de goede bemestingswaarde voor weidegrond.
• Digestaat geeft tijdens en na uitrijden minder stankoverlast dan onvergiste mest. (rapport “Toepassing van digestaat in de landbouw” van Wageningen UR))
Hoe ziet zo’n monomestvergister die WEN voor ogen heeft, er uit?
• De vergister lijkt het op een gewone mestsilo, zoals je bij veel boeren ziet. Maar deze heeft een bolrond dak.
• De capaciteit van de vergister wordt bepaald door de diameter en niet door de hoogte. Die van Heida in Hoornsterzwaag is 20 meter breed. WEN heeft een groter grondoppervlak nodig. Gedacht wordt aan 2 ronde silo’s van ca 28 meter breed en maximaal 12 meter hoog.
• Omwonenden worden uitgenodigd om mee te denken over de inrichting van de locatie zodat er een voor de omgeving acceptabel aanzicht ontstaat.
Geeft een monovergister stank- of geluidoverlast?
• Omdat het een gasdicht systeem betreft is er geen stank. Dat dit in de praktijk klopt, hebben Wijnjewoudsters bij de excursie naar Heida in Hoornsterzwaag zelf kunnen vaststellen.
• Ook bij de aan- en afvoer van drijfmest komt geen geur vrij, omdat de mest en het digestaat via gesloten leidingen worden verpompt en niet aan de open lucht wordt bloot gesteld.
• Als er bij het laden en lossen een storing optreedt (bijv. slang knapt) kan er stank optreden.
• Wat betreft geluid, de warmtepomp en de motor van de mixer maken geluid. Maar of dat bij de huizen nog hoorbaar is, zal vooraf gemeten worden.
• Omwonenden worden uitgenodigd om mee te denken of extra maatregelen ter voorkoming van overlast van geur of lawaai gewenst zijn.
Hoe komt het dat de monovergister in Marrum stinkt?
• Hier wordt behalve drijfmest ook droge mest verwerkt. Die droge mest ligt voor en na het vergisten in open bakken opgeslagen.
• Er wordt hier een extra bewerking uitgevoerd. Na vergisting wordt de mest in een hal gescheiden in zogenaamde droge en natte fractie. Daarbij komt ammoniak vrij. Bij het laden en lossen van de producten gaat de deur van de hal open en komt de ammoniak in de buitenlucht.
Eigen energieverbruik vergistingsproces
• Voor de warmtevoorziening denken we nu aan een warmtepomp, zoals die ook bij Heida te zien was.
• Het systeem hergebruikt de warmte die vrijkomt bij het afkoelen van het digestaat. WEN wil het energieverbruik van de installatie zoveel mogelijk beperken.
Hoe komt de mest bij de vergister en het digestaat weer terug bij de boeren?
• Het aanvankelijke idee om mest en digestaat via sleepslangen te vervoeren, blijkt om diverse redenen niet haalbaar over afstanden van ca 2,5 kilometer.
• Met een tankwagen is het wel goed te doen. De afstanden zijn klein en beslist kan worden of de vrachtwagen elektrisch of op eigen geproduceerd biogas rijdt. Geschat wordt dat er vijf keer per dag een tankwagen op en neer moet, om mest aan te voeren en digestaat terug te brengen. In het proces is afgesproken om een route per bedrijf te maken. Dan krijgen we de logistiek en de exacte vervoersbewegingen in kaart. Daar wordt aan gewerkt
• De mest komt via een slang met koppeling vanuit de tank in de vergister en komt dus niet met de buitenlucht in aanraking.
• Gasunie onderzoekt momenteel of een gedeeltelijk vaste leiding perspectief biedt. Eventueel zou er dan op enkele plekken rond het Energiepark een invoerpunt kunnen komen, zodat de vrachtwagen niet perse naar de Tolleane hoeft. Dat scheelt weer ritten.
• De omwonenden zijn uitgenodigd om mee te denken over het onderwerp verkeer.
Wordt er digestaat opgeslagen op het energiepark?
• Dat zou kunnen, maar dat gebeurt dan in afgesloten bakken.
• De mest kan niet met een vrachtlading in een keer, maar moet geleidelijk in de vergister stromen. Daarom wordt er dagelijks gevuld.
• Het geheel bestaat uit vooropslag, vergister, navergister, hygienisatiebak en na-opslag. Het gaat bij dit punt alleen om vooropslag en na-opslag.
• Het gehygieniseerde digestaat moet worden gekoeld voordat het terug kan naar de boerderij.
• Uit de koeling wordt energie teruggewonnen.
Hebben de boeren een opslagmogelijkheid voor het terug te ontvangen digestaat?
• Niet alle boeren hebben voldoende opslagcapaciteit voor digestaat. Hiervoor moet nog een oplossing gevonden worden.
• Er wordt gewerkt aan een precieze invulling van de route van het digestaat, opslag is daar onderdeel van.
Wat zijn de voordelen voor deelnemende boeren?
• Het uitlenen van de mest levert 1 euro per kuub op en de boer wordt een gewaardeerd energieleverancier voor het dorp.
• De uitstoot van broeikasgassen op de boerderij wordt met ruim 30% gereduceerd en het vee kan op de vertrouwde manier worden geweid. Daar houden we rekening mee.
De meeste boeren in Wijnjewoude hebben geen dichte stalvloer. Moeten ze daarin investeren?
• Nee dat hoeft niet. WEN rekent in het ondernemingsplan met mest die tussen de 10 en 15 dagen oud is. Met die wat oudere mest kan 1 miljoen m3 groengas worden geproduceerd. Het feit dat de boeren niet hoeven te investeren in hun stal maakt ook dat de boeren wel mee willen doen. Een groot deel van hen had afgehaakt als ze hadden moeten investeren.
Is de huidige SDE subsidie voldoende voor de groengas plannen van Wijnjewoude?
• Het ondernemingsplan voor onze vergister en de groen gas productie is doorgerekend door LTO Nederland, Friesland Campina en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Het plan is rendabel als we een SDE subsidie krijgen voor kleinere installaties. Dat is nog wel een knelpunt. Wij pleiten daarom voor een passende SDE subsidie voor de methode WEN. Daarvoor hebben we inmiddels brede steun in de politiek en bij het bedrijfsleven. Er is een goede kans dat het lukt.
Is er explosiegevaar?
• Biogas (60% methaan) explodeert niet, want er is geen zuurstof in de silo. Als er iets mis gaat is er geen explosie, maar een steekvlam.