Wijnjewoude is in oktober 2020 geselecteerd als Proeftuin in het Programma Aardgasvrije Wijken (PAW). Dit houdt in dat ons plan om in 2025 minstens evenveel duurzame energie op te wekken als we in ons dorp nodig hebben, wordt beloond met een rijksbijdrage van maar liefst € 4,3 miljoen. De PAW aanvraag is gezamenlijk met de gemeente voorbereid en door de gemeente ingediend.
Op eigen kracht aardgasvrij. De Proeftuin status geeft ons dorp de kans om te laten zien dat het mogelijk is om op eigen kracht aardgasvrij te worden door voldoende energie te besparen en groengas te produceren uit rundveemest. De overheid heeft er vertrouwen in. Dit is voor Wijnjewoude een nieuw begin, nu moeten we het waarmaken. We hebben er zin in en gaan aan de slag met:
Groengas productie. In de subsidie aanvraag PAW is geen geld opgenomen voor de productie van groengas uit vergisting van lokale koeienmest. Tegelijkertijd is groengas wel de kern van het plan. Zonder groengas kunnen we niet van het aardgas af en is er dus ook geen subsidie.
Goed om te vertellen is dat we in contact zijn met de ministeries van Economische Zaken (EZK) en van Landbouw (LNV) om te bewerkstelligen, dat onze vergister daadwerkelijk rendement oplevert voor het dorp. Als we voor onze collectieve groengas productie dezelfde toeslag krijgen als vergisting op eigen erf, is dat voldoende. Met deze PAW bijdrage van de overheid is er een buffer om eventuele tegenslagen op te vangen.
Besparen. De ambitie is om als dorp gezamenlijk 40% gas te besparen. En dat is goed mogelijk als we allemaal ons steentje bijdragen. Daarvoor is de PAW bijdrage in hoofdzaak bedoeld. Uit ervaring blijkt dat je met bewust en ander gedrag al 15% op je energieverbruik kunt besparen. Daarnaast is isolatie van de woning de belangrijkste en meest renderende besparingsmaatregel. Vervolgens kun je investeren in energiezuinige systemen en apparaten. Uiteraard blijft eigen duurzame opwek (bijv. met zonnepanelen) en zo mogelijk opslag ook van belang. WEN kan alle inwoners nu stimuleren en ondersteunen met een financiële bijdrage voor de verdere verduurzaming van hun huis of ander pand.
Waarom Wijnjewoude als proeftuin is geselecteerd
Samenvatting PAW juryrapport: “De aanvraag bevat een compleet en sterk voorstel, zowel op financieel, technisch als organisatorisch vlak. Positief is dat het hier om een bottom-up initiatief gaat waarbij het hele dorp wordt meegenomen. Een snelle start van de uitvoering is mogelijk en er wordt gewerkt aan een stevige warmtevraagreductie.
Het selecteren van deze aanpak als proeftuin zal een aantal relevante leervragen beantwoorden. Het project is interessant voor het landelijk gebied, waar groen gas uit collectieve mestvergisting een reële optie biedt om naar aardgasvrij te gaan.
De bewonersparticipatie waarin nieuwe methodieken getest worden, zal eveneens leerzame informatie opleveren voor andere gemeenten. Er wordt tot slot een duidelijke verbinding gelegd met lokale vraagstukken zoals langer thuis wonen, uit de bijstand komen en zorgen voor bereikbare voorzieningen.”
Vragen. We hebben al vast wat eerste vragen en antwoorden op een rijtje gezet. Dit overzicht is voorlopig en niet compleet want veel moet nog worden uitgewerkt. Een ‘populaire versie’ van de PAW aanvraag vind je hier. Gemeente Opsterland en WEN hebben de aanvraag gezamenlijk voorbereid.
Feestelijke opening Proeftuin 3 april 2021
Kijk de livestream van het openingsevent met aansluitend de bezorging van de waardebon voor energiebesparing bij alle adressen in Wijnjewoude.
Op het PAW-congres van 4 maart 2021 is een filmpje vertoond van Wijnjewoude als good practice voor de PAW: